სპეციალისტების შეფასებით ქართულ ცხვარს ევროკავშირის ბაზარზე შესვლის პერსპექტივა აქვს, თუმცა მანამდე საქართველომ გარკვეული ვალდებულებები უნდა შეასრულოს. ქართული ცხვრის საექსპორტო პოტენციალის შესახებ ინფორმაცია იორმუღანლოს თემის მცხოვრებლებისთვის მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა. ისინი ამბობენ, რომ ცხვრის მოვლა ძვირი უჯდებათ, პირუტყვს კი დაბალი ფასი აქვს. ფიქრობენ, რომ თუკი ევროკავშირის ბაზარზე ცხვრის ექსპორტი მოხდება, მათი შრომაც სათანადოდ დაფასდება.

აიდამირ გაჯიევს 300 სული ცხვარი ჰყავს. ახლა მისი საქონელი იალღუჯაზეა,ზაფხულში კი მთაში გარეკავს. ერთი ცხვრის მოვლა ბარში 20 ლარი უჯდება,მთაში კი - შვიდ ლარამდე. თითო ცხვარს დაახლოებით 100 ლარად ჰყიდის, თუმცა მყიდველი არცთუ ისე ბევრია.
„ადრე საზღვარგარეთ გაჰყავდათ - თურქეთში და არაბეთში, შემოსავალიც კარგი გვქონდა. კაი ხანია აკრძალეს, არ ვიცი რატომ. არადა, ქართულ ცხვარზე გემრიელი ხორცი, არც ერთი ჯიშის ცხვარს არ აქვს. საბოლოოდ, წვალების მეტი აღარაფერი გვრჩება.“

არსებულ პრობლემებზე იორმუღანლოს თემის სოფელ მუღანლოს მკვიდრი 42 წლის მახმად ნასიბოვიც საუბრობს. მან მეცხვარეობა დაახლოებით ერთი წლის წინ დაიწყო. ფიქრობდა, რომ ეს შემოსავლის მნიშვნელოვან წყაროდ იქცეოდა, თუმცა ასე არ აღმოჩნდა.

მეცხვარეთა ასოციაციის ყოფილი თავმჯდომარე და ამჟამად ასოციაციის წევრი ბექა გონაშვილი მიიჩნევს, რომ ცხვარს ევროპულ ბაზარზე გასვლის პოტენციალი ნამდვილად აქვს, თუმცა ჯერ რიგი საკითხებია მოსაგვარებელი.
„ჩასატარებელია იდენტიფიკაციის პროგრამა. უნდა შეიქმნას კეთილსაიმედო ვეტერინარული ფონი, რათა დაავადებებმა იკლოს, უნდა ხორციელდებოდეს კონტროლი ამ მიმართულებით. იდენტიფიცირება წლების განმავლობაში არ ხდებოდა, შესაბამისად, ვიღაცებისთვის ეს პროცესი ცოტა გაუგებარია. აღნიშნული საკითხების მოგვარებას რამდენიმე წელი დასჭირდება. ამის შემდეგ უკვე შესაძლებელია ევროკავშირმა ჩვენგან ცოცხალი საქონელი მიიღოს.“
მატყლი ცხოველური წარმოშობის პროდუქტებიდან პირველია, რომელიც ევროკავშირის ბაზარზე გავიდა. სურსათის ეროვნული სააგენტოს უფროსის მოადგილის მიხეილ სოხაძის განცხადებით, მეცხოველეობის სხვა პროდუქტების ევროპულ ბაზარზე გასატანად, გარკვეული დამატებითი ღონისძიებებია ჩასატარებელი.
„ევროპაში ცხვრის, ან თუნდაც ხორცის ექსპორტი ცოტა შორეული პერსპექტივაა. მთელი რიგი პროცედურებია საჭირო, ამიტომ ჩვენ ჯერჯერობით ორიენტირებულები ვართ არაბულ ბაზარზე. აქ ცხვრის მოთხოვნა მაღალია. ვცდილობთ, ვალდებულებები ეტაპობრივად განვახორციელოთ. ვაწარმოებთ ცხოველთა გადამდები დაავადებების ვაქცინაციასა და პრევენციას. საქართველოში ყველა ცხოველი წელიწადში ორჯერ იცრება, ამჟამად მიმდინარეობს ბრუცელოზზე სისხლის ნიმუშების აღება და აქაც გარკვეული პროგრამაა შემუშავებული, რომელიც 4-5 წელი გაგრძელდება. სახელმწიფო ჩართულია ისეთი დაავადებების პრევენციაშიც, რომელიც უცაბედად იფეთქებს ხოლმე, მაგალითად, ყირიმ-კონგოს ცხელება, ბოლო დროს გავრცელებული წვრილფეხა ცხოველის ჭირი. მეზობელ ქვეყნებში დაფიქსირებულია სხვადასხვა დაავადება და სასაზღვრო ზონებში პრევენციულ ღონისძიებებს ვახორციელებთ. ფერმერებს ყველა პირობა უნდა შევუქმნათ, რომ თავისი პროდუქცია ექსპორტზე გაიტანონ. მიუხედავად იმისა, რომ ირანში ბევრი ცხვარია, ქართულ ცხვარზე მაინც მაღალი მოთხოვნაა, რადგან განსაკუთრებული საგემოვნო თვისებები აქვს.“

მიხეილ სოხაძე იმ მოთხოვნებზეც გვესაუბრა, რაც ცხოველური წარმოშობის პროდუქტების ვროკავშირის ბაზარზე მოსახვედრადაა საჭირო. „საქართველოს კანონმდებლობა შესაბამისობაში უნდა იყოს ევროპულთან, ვეტერინარიის სამსახური ნდობას უნდა იწვევდეს ევროკავშირისადმი. ეს ყველაფერი დაფუძნებულია უამრავ რგოლზე, როგორიცაა ვეტერინარული განათლება და ვეტერინარების რაოდენობა. აღნიშნული პროცესი განვითარდება ღრმა და ყოვლისმომცველი ხელშეკრულების შესრულების პარალელურად.“

სურსათის ეროვნულმა სააგენტომ ევროპულ სტანდარტებთან მიახლოება ჯერ კიდევ 2012 წელს დაიწყო. ეტაპობრივად მიმდინარეობს ცხოველების, იდენტიფიკაცია/რეგისტრაცია, ელექტრონული ბაზის შექმნა. 2012-2014 წლებში საყურე ნიშნით მილიონ 300 000-ზე მეტი მსხვილფეხა საქონლის იდენტიფიკაცია მოხდა, 2015 წელს მთავრობამ წვრილფეხა საქონლის იდენტიფიკაციის პროექტი დაამტკიცა. გასული წლის დეკემბერში მონაცემთა ბაზაში 500 000 საქონელი დაფიქსირდა (როგორც წვრილფეხა, ისე მსხვილფეხა).

აქვე განვმარტავთ, რომ სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის ინფორმაციით, ბოლო წლებში ცხვრის სულადობის მატება შეინიშნება. 2013 წელს აღრიცხულია 191 200 სული ცხვარი, 2014 წელს 204 800, 2015 წელს კი ამ რიცხვმა 211 300 შეადგინა.

სტატიის აზერბაიჯანული ვერსია