ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტი ზღვის დონიდან 200-450 მეტრზე
საქართველოს უკიდურეს ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდებარეობს,
მდინარე ალაზნის მარცხენა სანაპიროსთან აზერბაიჯანის
საზღვარზე.
ჩრდილოეთით მას რუსეთის ფედერაციის დაღესტნის
რესპუბლიკა ესაზღვრება, აღმოსავლეთით აზერბაიჯანი
(ბელექნის რაიონი), აგრეთვე ყვარლის, გურჯაანისა და
სიღნაღის მუნიციპალიტეტები. ლაგოდეხისთვის
დამახასიათებელია ზომიერად ტენიანი სუბტროპიკული
კლიმატი.
ტერიტორია მოიცავს 890, 2 კვ.კმ. მუნიციპალიტეტში შედის 1
ქალაქი 66 სოფელი.
ლაგოდეხის მოსახლეობის რაოდენობაა 52 502.
ადმინისტრაციული ცენტრია- ქალაქი ლაგოდეხი. მანძილი
თბილისამდე-160-კმ._ია; თელევამდე 80 კმ-ია.
ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტში სასოფლო-სამეურნეო
სავარგული შეადგენს 89,021 ათას ჰექტარს. ეკონომიკაში
პრიორიტეტულია მებოსტნეობა-მებაღეობა. ამ სფეროში
ლაგოდეხს უდიდესი პოტენციალი აქვს.
ლაგოდეხის ეკონომიკური აღმავლობისთვის მნიშვნელოვანია
ტურიზმის განვითარება.
სახელწოდება ლაგოდეხი პირველად მოიხსენიება
ჯუანშერის მატიანეში, "ცხოვრება და მოქალაქეობა
ვახტანგ გორგასლისა", რომელშიც დამოწმებულია ტოპონიმი
"ლაკუასტი" ანუ "ლაკვასტი" (ლაკვა სულხან სააბს
განმარტებით წყლიან ადგილს ნიშნავს) ლაკუასტის სახელით
ცნობილია ციხე-სიმაგრე, რომლის ფრაგმენტებიც დღესაც
შემორჩენილია ქალაქ ლაგოდეხში, ყაზბეგის ქუჩაზე.
ისტორიული წყაროები ლაკუასტის ციხეს მეფე არჩილის
(668-718) სახელს უკავშირებს.
ცნობილია ის ფაქტიც, რომ VII საუკუნეში, ლაგოდეხის
ბუნებრივი სილამაზით მოხიბლულმა მეფე არჩილმა ააგო
საზაფხულო რეზიდენცია "მაჭის ციხე" (თოღა), რომელიც
მდებარეობს მდინარე მაწიმისწყლისა და ბნელი ხევის
შესართავთან, ლაგოდეხის სახელმწიფო ნაკრძალის
ტერიტორიაზე. იგი თავდაპირველად წარმოადგენდა მაჭის
საერისთავოს ცენტრს, ხოლო მოგვიანებით ქართველი
მეფეების საზაფხულო რეზიდენციად იქცა. მე-15 საუკუნის
ბოლოს ის თემურ ლენგმა ააოხრა, ხოლო მე-17 საუკუნის
დასაწყისში შაჰ-აბასის შემოსევების შემდეგ საბოლოოდ
დაკარგა ფუნქცია.
თვით ტოპონიმი ლაგოდეხი უფრო გვიან XI საუკუნეში
გვხვდება და მოგვიანებით მკვიდრდება კიდეც. 1831 წელს აქ
დაარსდა სამხედრო დასახლება ამავე სახელწოდებით,
რომელიც 1857 წელს სამოქალაქო დასახლებად გადაკეთდა და
იქცა დაბად.
მასალის გამოყენების პირობები