საგარეჯოს მუნიციპალიტეტის იორმუღანლოს თემში ვიზალიბერალიზაციის შესახებ ბევრი არაფერი იციან. არც ის, რომ ევროპის ქვეყნებში მოგზაურობა ვიზის გარეშე უკვე მარტის ბოლოდან შეეძლებათ.
სოფელ ქეშალოს მკვიდრი 20 წლის ჯეხუნ ალიევი თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის უნივერსიტეტში საერთაშორისო ურთიერთობების ფაკულტეტის მოსამზადებელ კურსზე სწავლობს. გვიყვება, რომ მათი სოფლის ახალგაზრდობა ძირითადად თურქეთში, რუსეთში და ბაქოში მიდის. ამბობს, რომ მომავალში, თუკი უკეთესი პირობები იქნება, ევროპაში სამოგზაუროდ წასვლაზე თვითონაც იფიქრებს.

-„ჩვენი სოფლებიდან ევროპის ქვეყნებში იშვიათად მიემგზავრებიან. ძირითადად, თურქეთში და ბაქოში მიდიან სამუშაოდ. შესაძლოა, ეს იმის ბრალია, რომ ამის შესახებ არაფერი ვიცით. არ ვიცით, რა სარგებელს მოგვიტანს ევროკავშირი, ან როგორ უნდა მოვიქცეთ, თუკი წასვლის სურვილი გაგვიჩნდება. რაც შეეხება ვიზალიბერალიზაციას, მაინც ვფიქრობ, რომ კარგი საქმე კეთდება ჩვენი ქვეყნისთვის.“

ევრაზიის თანამშრომლობის ფონდმა 2016 წელს გამოაქვეყნა კვლევა - „ევროკავშირის მიმართ დამოკიდებულებისა და ცოდნის შეფასება საქართველოში: ცვლილებები და ტენდენციები 2009 – 2015 წლებში“. ქვეყნის ქართულ მოსახლეობასთან ერთად გამოიკითხა ეთნიკური უმცირესობების გარკვეული ნაწილი.

კვლევის შედეგებიდან ჩანს, რომ 2013 წლის შემდეგ თითქმის 20%-ით გაიზარდა იმ ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენლების წილი, ვინც აცხადებს, რომ ევროკავშირის შესახებ მეტი ინფორმაციის მიღება სურს.
პოლიტოლოგი რამაზ საყვარელიძე უვიზო მიმოსვლის მნიშვნელობაზე საუბრობს. ამბობს, რომ მოქალაქეს ვიზის მისაღებად საელჩოსთან რიგში დგომა და გასაუბრებაზე რამდენიმე თვით ადრე ჩაწერა აღარ მოუწევს. რაც მეტად ექნება თითოეულ ჩვენგანს გაცნობიერებული ამ სიკეთის მნიშვნელობა, მით ნაკლები პრობლემა შეგვექმნება ევროპის საიმიგრაციო სამსახურთან.

-„ ადამიანი თუ სახლის კარს გაგიღებს, ნიშნავს, რომ ის მტერს არ ელოდება. ეს უპირველესი და უმთავრესი პოზიტივია. ბოლო დროს საქართველოს მოქალაქეები ყველაზე ხშირად, სწორედ ვიზების გაცემაში შექმნილ ბიუროკრატიულ პრობლემებზე ჩიოდნენ. დღეს ნახევარ საქართველოს უცხოეთში სასწავლებლად ყავს შვილი, ან ოჯახის სხვა წევრი. მათ წასასვლელად სჭირდებოდათ მოკლევადიანი ვიზა, რომლის პრობლემაც ახლა მოიხსნება. თუმცა თუ გარკვეულ სანქციებს არ შევასრულებთ და იმაზე მეტ ხანს გავჩერდებით ვიდრე განსაზღვრულია, რა თქმა უნდა, პრობლემებიც იჩენს თავს. ავტორიტეტი არც ისე გვაქვს ძალიან დიდი და არსებითად არც ამით დაპატარავდება, მაგრამ თუ ამან მუდმივი ხასიათი მიიღო, რეჟიმი გაუქმდება და ისევ ვიზიანზე გადავა.“

საგარეო საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, უვიზო მიმოსვლის რეჟიმის ფარგლებში, საქართველოს მოქალაქეს უფლება ექნება, შენგენის ქვეყნებში უვიზოდ, ჩვეულებრივი პასპორტით შევიდეს და იქ მაქსიმუმ 90 დღის განმავლობაში დარჩეს. უვიზო რეჟიმი მოქალაქეს სწავლისა და რეგულარული მუშაობის უფლებას არ აძლევს.
უწყებისვე ინფორმაციით, უვიზო რეჟიმით სარგებლობისთვის საკმარისი არ არის მხოლოდ პასპორტისა და სამგზავრო ბილეთის აღება. ევროკავშირის საზღვარზე მოქალაქეები ვალდებულები იქნებიან, მოთხოვნის შემთხვევაში, წარადგინონ ყველა საბუთი და დააკმაყოფილონ ყველა ის პირობა, რასაც ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოების საკონსულოები ითხოვენ ვიზის გასაცემად.

***
რა წესები და სანქციები მოქმედებს მოგზაურობის მსურველთათვის?

შესაბამის ინსტრუქციას საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო აქვეყნებს.
უვიზო მიმოსვლით ისარგებლებს ბიომეტრიული პასპორტის მქონე ყველა მოქალაქე 180 დღის განმავლობაში მაქსიმალური 90 დღის ვადით. სასაზღვრო პუნქტთან მგზავრებს შესაძლოა დასჭირდეთ შემდეგი დოკუმენტაცია: მოგზაურობის ფინანსური უზრუნველყოფის დამადასტურებელი დოკუმენტაცია, დასაბრუნებელი ბილეთი, სამოგზაურო დაზღვევა და სასტუმროს ჯავშანი.
რას ნიშნავს უვიზო რეჟიმი?

უვიზო რეჟიმი გულისხმობს თავისუფალ გადაადგილებას შენგენის ზონის ტერიტორიაზე, რომელიც მოიცავს ევროკავშირის 22 წევრ ქვეყანას, ევროკავშირის 4 არაწევრ ქვეყანას და შენგენის 4 კანდიდატ ქვეყანას:
წევრი ქვეყნები: ავსტრია, ბელგია, გერმანია, დანია, ესპანეთი, ესტონეთი, იტალია, ლატვია, ლიტვა, ლუქსემბურგი, მალტა, ნიდერლანდები, პოლონეთი, პორტუგალია, საბერძნეთი, საფრანგეთი, სლოვენია, სლოვაკეთი, უნგრეთი, ფინეთი, შვედეთი, ჩეხეთი.
არაწევრი ქვეყნები: ისლანდია, ლიხტენშტეინი, ნორვეგია და შვეიცარია;
კანდიდატი ქვეყნები: ბულგარეთი, კვიპროსი, რუმინეთი, ხორვატია;
გამონაკლისს წარმოადგენს ევროკავშირის 2 წევრი ქვეყანა: დიდი ბრიტანეთი და ირლანდია
ამ ქვეყნების ვიზის მისაღებად საქართველოს მოქალაქეებმა უნდა მიმართონ შესაბამის საკონსულო სამსახურებს:

რა დროის განმავლობაში შემიძლია ვიმყოფებოდე ევროკავშირის/შენგენის ტერიტორიაზე?
• უვიზო რეჟიმი შესაძლებლობას აძლევს საქართველოს მოქალაქეებს ვიზის გარეშე განახორციელონ მხოლოდ მოკლევადიანი ვიზიტები;
• მოკლევადიანი ვიზიტი გულისხმობს 90 დღეს ნებისმიერი 180 დღის განმავლობაში;
• ევროკავშირის/შენგენის ქვეყნებში 90 დღის პერიოდით ყოფნის შემდეგ საქართველოს მოქალაქემ უნდა დატოვოს ამ ქვეყნის ტერიტორია. ევროკავშირის/შენგენის სივრცეში მომდევნო შესვლა შესაძლებელია მომდევნო 90 დღის (ჯამში 180 დღე) პერიოდის გასვლის შემდეგ;
• მოკლევადიანი ვიზიტი შესაძლებელია განხორციელდეს სხვადასხვა მიზნით: ტურისტული, ოჯახის წევრების/ახლობლების მონახულება, ბიზნეს-შეხვედრები, მოკლევადიანი სასწავლო და გაცვლითი პროგრამები/ტრეინინგი, კურსები, კულტურულ ან სამეცნიერო ღონისძიებებში მონაწილეობა, მკურნალობა და სხვა. ნებისმიერი ასეთი ვიზიტის ხანგრძლივობა არ უნდა აღემატებოდეს 90 დღეს;
• უვიზო რეჟიმი არ შეეხება ევროკავშირის/შენგენის წევრ სახელმწიფოებში გრძელვადიან ვიზიტებს განათლების მიღების, მუშაობის ან სხვა მიზნით;
• ევროკავშირის/შენგენის წევრი ქვეყნის ტერიტორიაზე ხანგრძლივი პერიოდით დარჩენის სურვილის შემთხვევაში, საქართველოს მოქალაქეებმა უნდა მიმართონ საქართველოში აკრედიტებულ შესაბამისი ქვეყნის საკონსულოს ვიზის მისაღებად.

შეიძლება თუ არა 90 დღიან პერიოდში მრავალჯერადი შესვლა ევროკავშირის/შენგენის ტერიტორიაზე?
დიახ, თუმცა საჭიროა დარწმუნდეთ, რომ თქვენი ვიზიტის ხანგრძლივობა არ აღემატება ჯამში 90 დღეს უკანასკნელი 180 დღის განმავლობაში; რეკომენდებულია ისარგებლოთ შენგენის ზონაში ყოფნის დასაშვები პერიოდის გამოსათვლელი სპეციალური კალკულატორით.

რა საბუთებია საჭირო?
მოქმედი ბიომეტრიული პასპორტი, რომლის მოქმედების ვადა არ უნდა იყოს 6 თვეზე ნაკლები საქართველოში დაბრუნების დღისთვის.

სად და როგორ შემიძლია ავიღო ბიომეტრიული პასპორტი?
პასპორტის მისაღებად მიმართეთ იუსტიციის სახლის ნებისმიერ ფილიალს, სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს ნებისმიერ ტერიტორიულ სამსახურს, ნებისმიერ საზოგადოებრივ ცენტრს, ექსპრეს საზოგადოებრივ ცენტრს, საზღვარგარეთ საქართველოს ნებისმიერ საელჩოს/საკონსულოს, სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს დისტანციური მომსახურების სამსახურს.

შემიძლია თუ არა ვიმოგზაურო ბიომეტრიული პასპორტის გარეშე?
ევროკავშირის/შენგენის ზონაში ბიომეტრიული პასპორტის გარეშე უვიზოდ შესვლა შეუძლებელია. ბიომეტრიული პასპორტის არქონის შემთხვევაში, ვიზის მისაღებად, განაცხადით უნდა მიმართოთ ევროკავშირის/შენგენის წევრი ქვეყნების საელჩოებს, რომლებიც აკრედიტებულნი არიან საქართველოში.

საქართველოს მოქალაქეები ვალდებულნი არიან დაიცვან:
• შენგენის ქვეყნების ტერიტორიაზე არსებული შესვლისა და ყოფნის წესები (შენგენის ტერიტორიაზე ყოფნის პერიოდი არ უნდა აღემატებოდეს 90 დღეს ნებისმიერი 180 დღიანი პერიოდის განმავლობაში);
• ადგილობრივი კანონმდებლობა, საავტომობილო მოძრაობის წესები და საზოგადოებრივი წესრიგი;
• ნებადართული ყოფნის პერიოდში სხვა სამართალდარღვევის ჩადენის შემთხვევაში საქართველოს მოქალაქე დაექვემდებარება დეპორტაციას (გაძევება) ან/და დაეკისრება შესაბამისი პასუხისმგებლობა ადგილსამყოფელი ქვეყნის კანონმდებლობის თანახმად, რასაც ყოველთვის მოსდევს ქვეყანაში შესვლის აკრძალვა 5 წლამდე პერიოდით.

რა ხდება იმ შემთხვევაში, თუ დავარღვევ ევროკავშირის/შენგენის ტერიტორიაზე შესვლისა და ყოფნის წესებს?
ქვეყანაში 90 დღიანი ყოფნის ვადის გადაცილების შემთხვევაში, შენგენის ქვეყნის ტერიტორიაზე ყოფნა ჩაითვლება არალეგალურად და ასეთი პირი დაექვემდებარება რეადმისიას (საქართველოში დაბრუნებას). ამასთან, ასეთ შემთხვევაში მოქალაქეს შეეზღუდება შენგენის ტერიტორიაზე შესვლა 5 წლამდე პერიოდით. ალტერნატივის სახით, შესაძლოა გამოყენებული იქნას ადმინისტრაციული ზომები/ჯარიმა 3000 ევრომდე ოდენობით. ჯარიმის გადაუხდელობის შემთხვევაში, კანონდამრღვევს აეკრძალება შესვლა შესაბამის ქვეყანაში, ან შენგენის ტერიტორიაზე;

შენგენის/ევროკავშირის ტერიტორიაზე შესასვლელად საქართველოს მოქალაქე
• არ უნდა იყოს იმ პირთა სიაში, რომლებიც საფრთხეს უქმნიან საზოგადოებრივ წესრიგსა და ჯანმრთელობას, ან შიდა უსაფრთხოებას;
• არ უნდა იყოს იმ პირთა სიაში, რომლებსაც აკრძალული აქვთ ზემოხსენებული ქვეყნებიდან მინიმუმ ერთ ქვეყანაში შესვლა;
• არ უნდა იყოს ნასამართლევი შენგენის/ევროკავშირის წევრ ნებისმიერ ქვეყანაში სისხლის სამართლის ისეთი დანაშაულისთვის, რომელიც ითვალისწინებს თავისუფლების აღკვეთას მინიმუმ 1 წლით;
• არ უნდა იყოს ქვეყნიდან გაძევების (დეპორტაცია) ან უკან დაბრუნების (რეადმისია) შესახებ გადაწყვეტილების ობიექტი;
• არ უნდა არსებობდეს დანაშაულებრივ საქმიანობაში მისი მონაწილეობის, ან ასეთი განზრახვის შესახებ უტყუარი მტკიცებულებები.

მარინა ბეროშვილი

სტატიის აზერბაიჯანული ვერსია